De schijf van vijf laat zien, hoe je gezond kunt eten.

Gezond eten en veel bewegen: waarom zou je?

Gezond eten en veel bewegen is goed voor je. Dat hoor je waarschijnlijk zo vaak dat je het irritant vindt. Vraag je je weleens af waarom het eigenlijk zo belangrijk is? Het is heel simpel. Door gezond te eten krijg je alle voedingsstoffen binnen die je nodig hebt. Voedingsstoffen leveren bijvoorbeeld energie zodat je goed kan rennen en denken, maar ook bouwstoffen voor je botten en spieren zodat je kan groeien. Bewegen zorgt ervoor dat je lekker in je vel zit en je lichaam aan het werk houdt. Je spieren verbranden namelijk de energie. En als je meer energie binnenkrijgt dan je nodig hebt, wordt je dikker. 

De vakken:

De vakken van de Schijf van Vijf dat is de rand met plaatjes van eten en drinken. Uit elk vak heb je iedere dag wat nodig. En hoe groter het vak, hoe meer je er van kan eten. Veel groente en fruit en graanproducten (zoals brood) dus en minder vlees, zuivel, vetten en oliën. Dat is ook beter voor het milieu!

Vak 1: Groente en fruit 

Wat zit erin: vitamines, zoals vitamine C en foliumzuur (Vitamine B11) , mineralen zoals kalium (scheikundige stof die in het lichaam voorkomt), vezels en bioactieve stoffen. Dit heb je eraan: helpt je om te groeien en gezond te blijven. Vitamine C helpt bijvoorbeeld bij het genezen van wondjes, foliumzuur is nodig om rode bloedlichaampjes te maken. 

Vak 2: Brood, (ontbijt)granen, aardappelen, rijst, pasta en peulvruchten

Wat zit erin: koolhydraten, eiwit, vezels, B-vitamines en mineralen. Dit heb je eraan: geeft je energie en je hebt ze nodig om goed te groeien. Vezels heb je nodig om bijvoorbeeld goed te kunnen poepen

Vak 3: Zuivel, vlees(waren), vis, ei en vleesvervangers

Wat zit erin: eiwit, mineralen zoals ijzer en calcium, B-vitamines en visvetzuren. Dit heb je eraan: calcium is goed voor je botten. IJzer voor het vervoer van zuurstof in het bloed, visvetzuren voor je hartfunctie.

Vak 4: Vetten en olie

Wat zit erin: vitamine A, D en E en essentiële vetzuren (vetzuren die niet in het lichaam kunnen worden gemaakt).  Dit heb je eraan: vitamine A heb je nodig om goed te zien en voor de groei, Vitamine D is belangrijk voor sterke botten en tanden. 

Vak 5: Dranken

Wat zit erin: water Dit heb je eraan: het zorgt dat je lijf goed werkt, het voert afvalstoffen af. En: het helpt je af te koelen als je het warm krijgt als je bijvoorbeeld sport.

Ook heeft de schijf van vijf regels. De regels staan in de afbeelding hieronder. Onder de afbeelding staat de uitleg van deze vijf regels!

De regels:

Regel 1. Gevarieerd

Gevarieerd betekent afwisselen. Dat geldt dus ook voor je eten. Om echt alle gezonde stoffen binnen te krijgen, is het heel belangrijk dat je niet steeds dezelfde dingen eet. In een banaan zitten bijvoorbeeld net andere goede stoffen dan in een appel of in druiven. Eet niet alleen aardappelen maar ook eens pasta of rijst, en wissel af tussen verschillende soorten vlees, vis en vegetarisch. Per vak kies je dus steeds andere dingen.

Regel 2. Niet te veel en beweeg

Als je te veel eet en te weinig beweegt, word je dikker. Steeds meer kinderen in Nederland zijn te zwaar. Dit komt niet alleen door eten en drinken, maar ook doordat kinderen minder buiten spelen dan vroeger. Je vader en moeder speelden vroeger gemiddeld twee keer zo lang buiten per dag. 

Wat heb je ongeveer nodig op een dag?

Hoeveel energie heb je ongeveer nodig?

Regel 3. Minder verzadigd vet

Vet staat in de Schijf van Vijf. Je hebt het dus gewoon nodig. Wel maakt het uit welk soort vet je kiest. Het Voedingscentrum heeft daarvoor een handig ezelsbruggetje bedacht: onverzadigd vet is oké, verzadigd vet is verkeerd.  Dit heeft te maken met je bloedvaten. Verkeerd, verzadigd vet kan ervoor zorgen dat er stofjes in je bloed terechtkomen. Als je ouder wordt, kunnen deze ervoor zorgen dat je bloedvaten gaan dichtslibben. Je bloeddruk stijgt dan. Dat is niet goed. Onverzadigd vet zorgt dat dit soort stofjes juist afgevoerd worden. Daarom is het slim om niet te veel verzadigd vet te eten. 

Regel 4. Meer groente, fruit en brood

Groente, fruit en brood zijn echt supereten. Er zitten veel vezels, vitamines en mineralen in. En: je kunt er vrij veel van eten zonder dat je er dik van wordt. Veel mensen denken dat ze genoeg groente en fruit eten. Maar dat is meestal niet zo. Als we er meer van zouden eten, is dat goed voor de gezondheid en het milieu. 

Eén met hartig, dan pas zoet? 

Moet jij altijd eerst hartig beleg nemen? Dat is best slim, want van smaakjes afwisselen leer je gevarieerd eten. Maar, op zich is hartig niet beter dan zoet. Besmeer je boterham altijd eerst met zachte halvarine of margarine. Hieronder staat waar je op kan letten bij je broodbeleg.